EUIPO - cơ quan đăng ký quốc tế về chỉ dẫn địa lý (geographical indication,viết tắt GI) và dẫn đầu hợp tác của EU về quyền sở hữu trí tuệ - nhận định GI là một trong những yếu tố thúc đẩy du lịch,đóng góp đáng kể vào kinh tế bản địa. Theo đó,GI là dấu hiệu chỉ nguồn gốc địa lý của sản phẩm từ khu vực,địa phương,vùng lãnh thổ hoặc quốc gia cụ thể.
GI giúp duy trì tiêu chuẩn cao,ngăn chặn sự bắt chước và đảm bảo người tiêu dùng nhận được sản phẩm chính hãng,tốt nhất. Để đạt chỉ dẫn địa lý,quy trình sản xuất phải tuân thủ các thực hành cụ thể và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt.
Các vùng nổi tiếng gắn liền GI,điển hình là Việt Nam hay châu Âu,thường có dòng du khách ổn định. Họ hứng thú với lễ hội,ẩm thực,sản vật,đồ thủ công mỹ nghệ bản địa. Theo báo cáo năm 2020,GI đại diện cho giá trị bán hàng - 74,76 tỷ EUR trong Liên minh châu Âu. Giá sản phẩm có GI cao gấp đôi,gấp ba so với loại không chứng nhận.
Du khách muốn có trải nghiệm đa giác quan,có thể cân nhắc Rheinhessen (Đức),La Mancha (Tây Ban Nha) - hai vùng nổi tiếng với sản phẩm GI (chỉ dẫn địa lý).
Rheinhessen - vùng trồng nho lớn nhất Đức
Rheinhessen tọa lạc ở trung tâm Đức,là vùng trồng nho lớn nhất nước này,với hơn 27.000 hecta nho. Di sản chế biến rượu vang nơi đây có từ 2.000 năm trước,gây tiếng vang không chỉ ở châu Âu mà trên toàn cầu.
Những vườn nho bạt ngàn là nét đặc trưng ở Rheinhessen. Ảnh: Vecteezy
Nhờ thổ nhưỡng đa dạng cùng khí hậu thuận lợi,Rheinhessen cung cấp loạt sản phẩm từ nho,rượu vang,vang sủi bọt và bán sủi bọt. Bên cạnh loại trắng chiếm ưu thế,vùng này còn nổi tiếng với rượu vang hồng,đỏ.
Rượu vang GI nơi đây có hương thơm trái cây nhiệt đới đặc trưng,phảng phất hương nhục đậu khấu. Chúng có màu vàng nhạt đến vàng rọm,độ ngọt và chua cân bằng.
Điển hình,rượu vang từ giống nho Riesling phản ánh sự đa dạng của vùng Rheinhessen,có độ chua sắc nét,chứa khoáng chất và hương trái cây. Rượu được ủ trong thùng gỗ sồi,có mùi thơm đặc biệt do quá trình lên men malolactic.
Nghệ nhân pha trộn khoảng 70% nho Riesling và giống Silvaner,Müller-Thurgau hoặc Kerner,được gọi là "Liebfraumilch" - có hương vị bán ngọt do lượng đường dư lại.
Rượu vang từ giống nho Riesling. Ảnh: European Commission
Vùng trồng nho Rheinhessen thúc đẩy kinh tế địa phương. Các nhà sản xuất mới không ngừng tăng lên vì muốn duy trì ngành công nghiệp lâu đời này.
Những vườn nho trải dài trên các ngọn đồi khá lý tưởng cho kỳ nghỉ năng động,thư giãn. Loạt tuyến đường đi bộ và đạp xe giúp du khách tiện khám phá vườn nho di sản.
Bên cạnh đó,Rheinhessen còn cung cấp các tour nếm thử rượu vang. Du khách có cơ hội tìm hiểu cách sản xuất một trong những loại rượu vang chất lượng nhất nước Đức.
La Mancha - vùng sản xuất phô mai nức tiếng Tây Ban Nha
Queso Manchego là một trong những loại phô mai biểu tượng toàn cầu,xuất xứ từ những đồng bằng rộng lớn vùng La Mancha,Tây Ban Nha. Với nhiều người,La Mancha khá quen thuộc,là quê hương Don Quixote - nhân vật hư cấu trong văn học Tây Ban Nha.
Nhiều tài liệu ở châu Âu ghi rõ Queso Manchego làm độc quyền từ sữa cừu manchega - giống thích nghi tốt với mọi điều kiện khắc nghiệt. Đàn cừu được chăm sóc cẩn trọng,chỉ ăn cỏ trên thảm thực vật đa dạng vùng La Mancha. Chế độ ăn này giúp sữa có nhiều điểm độc đáo,sau đó chuyển hóa thành phô mai bằng loạt phương pháp truyền thống.
Cụ thể,phô mai được ủ ít nhất 30 ngày hoặc lên đến hai năm,hương vị phong phú và phức tạp theo thời gian. Nhiều người dùng đánh giá Queso Manchego đa dụng,có kết cấu chắc,đặc và màu ngà vàng,phù hợp với món truyền thống Tây Ban Nha lẫn sáng tạo ẩm thực hiện đại.
GI Queso Manchego đóng vai trò quan trọng trong văn hóa,kinh tế La Mancha,thu hút du khách và người yêu thích phô mai toàn cầu. Hội đồng Quản lý phô mai manchego có nhiệm vụ đẩy mạnh hoạt động quảng bá Queso Manchego.
Hội đồng hợp tác với các tổ chức công và tư nhân nhằm phổ biến thông tin phô mai,chủ yếu qua những buổi nếm thử. Ngoài ra,đơn vị triển khai loạt chuyến thăm có hướng dẫn đến từng cơ sở,trang trại,nhà máy sản xuất Queso Manchego trong khu vực.
Phô mai Queso Manchego trứ danh Tây Ban Nha. Ảnh: European Commission
Theo Hiệp định Thương mại tự do EU-Việt Nam (EVFTA),69 GI của Việt Nam được công nhận tại EU và 169 GI từ châu Âu được chấp thuận ở nước ta.
Trong đó,với dự án Hỗ trợ chính sách thương mại đa biên (MUTRAP),Phú Quốc là một trong những GI đầu tiên được đăng ký ở Việt Nam và Liên minh châu Âu. Nước mắm Phú Quốc làm từ cá cơm đánh bắt ngoài khơi Kiên Giang,Cà Mau,chế biến theo quy trình truyền thống. Hiện đặc sản này trở thành một phần của trải nghiệm du lịch nơi đây. Cụ thể,bên cạnh khám phá biển đảo,du khách có thể tham quan một trong những xưởng sản xuất nước mắm lớn nhất trên đảo.
Đông Vệ